مشاوره اختلال شخصیت | مشاوره در حوزه شخصیت با مشاورلاین
افراد دچار اختلال شخصیت دارای الگوهای رفتاری مخرب، مختل و ناکارآمدی هستند که در تمام عمر با آن‌ها همراه بوده و حیطه‌های مختلف زندگی شخصی، بین‌فردی،شغلی و اجتماعی آنان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. مشاوره اختلالات شخصیت در حوزه درمان و پیشگیری در این زمینه کمک‌های تخصصی ارائه می‌دهد.
مشاوره اختلالات شخصیت
شاید برایتان پیش آمده باشد که در روابط بین‌فردی یا روابط عاطفی خود ابتدا مجذوب افراد شده باشید و بعد از مدت زمانی متوجه وجود مشکلات جدی و دردسرساز در رابطه شده‌اید. مشکلاتی از قبیل بی‌توجهی یا توجه افراطی، فقدان حس همدلی و سوء استفاده از موقعیت‌ها، شکاکیت‌های غیرمنطقی، یا دمدمی مزاج بودن و ... . مشکلاتی از این قبیل ممکن است در هر رابطه‌ای به شکل مختصر وجود داشته باشد اما در نوعی خاصی از اختلالات روانشناختی این مشکلات تبدیل به یک الگوی شخصیتی شده و همه زندگی فرد و نزدیکانش را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
این الگوهای شخصیتی خاص، اختلال شخصیت نام دارد. افراد دچار اختلال شخصیت دارای الگوهای رفتاری مخرب، مختل و ناکارآمدی هستند که در تمام عمر با آن‌ها همراه بوده و حیطه‌های مختلف زندگی شخصی، بین‌فردی،شغلی و اجتماعی آنان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. مشاوره اختلالات شخصیت به افراد کمک می‌کند تا نشانه‌های مهم اختلالات شخصیت را بشناسند، بتوانند این علائم را تا حدودی کنترل کنند و کیفیت روابط بین‌فردی خود را ارتقا ببخشند.
انواع اختلالات شخصیتی
مطالعات و پژوهش‌های علمی نشان داده است که اختلالات شخصیت شامل 3 دسته کلی و 11 مورد هستند. در ادامه این دسته بندی توضیح داده شده است.
اختلالات شخصیتِ طبقه A:
این طبقه شامل 3 اختلال شخصیت می‌شود. این اختلالات عبارت‌اند از:
اختلال شخصیت پارانوئید
اختلال شخصیت اسکیزوئید
اختلال شخصیت اسکیزوتایپی
افراد مبتلا به این اختلالات اغلب عجیب- غریب و نامتعارف به نظر می‌رسند. مشخصه افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید شکاکیت و بی‌اعتمادی فراگیر نسبت به همه افراد است. افراد مبتلا به شخصیت اسکیزوئید اغلب در دنیای خیالی خود به سر می‌برند و تمایل به برقراری ارتباط با افراد ندارند. فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی اغلب افکار، باورها و ظاهر عجیب و نامتعارفی دارد.
اختلالات شخصیتِ طبقه B:
این طبقه دربرگیرنده 4 اختلال شخصیت است:
اختلال شخصیت ضداجتماعی
اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت نمایشی
اختلال شخصیت خودشیفته
افراد مبتلا به این اختلالات اغلب نمایشی، نامتعادل و دمدمی‌اند.
فردی که اختلال شخصیت ضداجتماعی دارد نمی‌تواند از عرف جامه و قوانین پیروی کند. این افراد به طور مدام درگیر رفتارهای غیرقانونی بوده و نسبت به حقوق دیگران کاملا بی‌اعتنا هستند. پس از ارتکاب اعمال غیرقانونی نیز هیچ‌گونه احساس ندامت و پشیمانی در آن‌ها دیده نمی‌شود.
مشخصه اختلال شخصیت مرزی احساس مزمن پوچی، تغییرات روحی بسیار سریع و آنی و اصطلاحا دمدمی مزاج بودن است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی روابط بین‌فردی بسیار آشفته‌ای دارند.
فردی که مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی است روابط بسیار سطحی دارد و هیچ‌گاه نمی‌تواند احساسات عمیقی را تجربه کند. این افراد دائما دوست دارند در مرکز توجه باشند و اگر توجه کافی از اطرفیان خود دریافت نکنند ممکن است دچار افسردگی شوند. مشخصه افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته این است که خودبزرگ‌بینانه احساس می‌کنند آدم بسیاری مهمی هستند و از هیچ جهتی نظیر ندارند.
اختلالات شخصیت طبقه C:
این طبقه شامل اختلالات شخصیت دوری‌گزین، وابسته، و وسواسی جبری هستند. افراد مبتلا به این اختلالات اغلب مضطرب و هراسان به نظر می‌رسند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوری‌گزین حساسیت مفرطی به طرد شدن از سمت بقیه دارند که باعث گوشه‌گیری و انزوای آن‌ها از جامعه می‌گردد.
فرد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته مسئولیت‌های مهم زندگی خود را به گردن دیگران می‌اندازد و نمی‌تواند برای مدت کوتاهی تنهایی را تحمل کند.
ویژگی‌های مهم اختلال شخصیت وسواسی – جبری عبارت است از محدود بودن هیجانات، منظم و مرتب بودن، سرسختی و یکدندگی، کمال‌طلبی و انعطاف‌ناپذیری.
توجه: ویژگی‌هایی که در بالا توضیح داده شد خصوصیت‌های اصلی اختلالات شخصیت هستند. هر یک از این خصایص ممکن است در ما و یا اطرافیانمان به درجاتی وجود داشته باشد. بنابراین صرف وجود یک ویژگی نشانگر اختلال شخصیت نیست. برای تشخیص اختلال شخصیت حتما باید از یک متخصص سلامت روان (روانشناسی بالینی) کمک گرفت. در صورت نیاز به راهنمایی و مشورت یا داشتن سوال می‌توانید از خدمات تخصصی مشاورلاین در حوزه اختلالات شخصیت استفاده کنید.
علائم اختلالات شخصیت
اختلالات شخصیت بسته به اینکه در چه طبقه‌ای قرار گرفته باشند علائم متفاوتی دارند. اما چند ویژگی مشترک در همه اختلالات شخصیت وجود دارد که به شناخت بهتر آن‌ها کمک می‌کند.
مشکل در برقراری روابط
اولین و مهم ترین نشانه در قردی که مبتلا به اختلال شخصیت است؛ الگوهای ارتباطی نامناسب است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت در برقراری ارتباط با دیگران به شدت مشکل دارند. بسته به نوع اختلال شخصیت این مشکلات ارتباطی کاملا متفاوت هستند. مثلا فردی که مبتلا به اختلال شخصیت مرزی است، دائما در روابط خود نوسان دارد. گاهی به شدت عاشق اطرافیان خود است و گاهی به علت کوچک ترین سوء تفاهمی از همان افراد متنفر می شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی دائما به دنبال جلب توجه بوده و توانایی برقراری روابط عمیق و پایدار را ندارند.
الگوهای رفتاری فراگیر
ویژگی مهم و مشترک در اختلالات شخصیت این است که همه آن‌ها تقریبا از دوران کودکی شروع به شکل‌گیری کرده و در ابتدای بزرگسالی خود را نشان می‌دهند. بنابراین تغییرات سریع و ناگهانی در رفتار معمولا نشان‌دهنده اختلال شخصیت نیست. ویژگی‌های مرتبط با اختلالات شخصیت از شروع نوجوانی به تدریج آشکار شده و در ابتدای بزرگسالی حدود 18 سالگی به بعد کاملا در روابط مختلف خود را نشان می‌دهد. این مشکلات همه ابعاد زندگی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و فقط در موقعیت‌های خاص افراد را اذیت نمی‌کند. مثلا شکاکیتی که در فرد پارانوئید وجود دارد در رابطه با شخص خاصی نیست شامل همه افراد و همه موقعیت‌ها می‌شود.
اهمیت مشاوره فردی و اختلالات شخصیت
اختلالات شخصیت الگوهای ارتباطی، فکری و رفتاری نامناسبی هستند که از ابتدای کودکی شکل گرفته و در دوره نوجوانی و بزرگسالی خود را نشان می‌دهد. بنابراین یکی از فواید بسیار مهم مشاوره فردی در این حوزه نقش پیشگیرانه مشاوره اختلالات شخصیت است. مشاوره اختلالات شخصیت می‌تواند به بسیاری از والدین کمک کند تا با به کارگیری اصول صحیح فرزندپروری از بروز مشکلات شخصیتی در فرزندان خود جلوگیری کنند.
مشاوره اختلالات شخصیت در روابط زوجین و مشاوره پیش از ازدواج نیز بسیار مهم است. مشاوره اختلالات شخصیت به افراد کمک می‌کند تا نشانه‌های اختلال شخصیت و ویژگی‌های آن را بشناسند و بتوانند روابط عاطفی خود را تنظیم کنند. مشاوره اختلالات شخصیت به افراد مبتلا کمک می‌کند تا با مشکل خود و تاثیر آن بر کیفیت زندگی آشنا شوند و بتوانند روابط موثری را برقرار کنند.
دارو درمانی برای اختلالات شخصیت
افراد مبتلا به اختلال شخصیت به دلیل عدم توانایی در برقراری روابط مناسب اغلب از افسردگی و اضطراب رنج می‌برند. به همین دلیل استفاده از دارو در کاهش این علائم می‌تواند موثر باشد. مطالعات پژوهشی نشان داده است برخی از داروهای روانپزشکی نیز در کاهش افکار و باورهای نامناسب همچون شکاکیت، حساسیت نسبت به طرد شدن و انتفاد و ... موثر هستند.
ویژگی‌های یک مشاور خوب برای اختلالات شخصیت
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ویژگی‌های خاصی دارند که ارتباط گرفتن با آن‌ها را ممکن است کمی مشکل کند. مهم‌ترین نکته در انتخاب مشاور در حوزه اختلالات شخصیت، توانایی برقراری ارتباط موثر است. مشاوری می‌تواند ارتباط خوب برقرار کند که کاملا به ویژگی‌های افراد مبتلا به اختلال شخصیت آگاه باشد و بتواند حساسیت‌های آن‌ها را درک کند. بنابراین بهتر است برای انتخاب مشاور در این زمینه این موارد را مدنظر قرار دهید:
داشتن تحصیلات آکادمیک ( کارشناسی ارشد یا دکتری روانشناسی بالینی)
سابقه و تجربه کاری
زمینه کاری و تخصص روانشناس بالینی
توانایی برقراری ارتباط موثر