ازدواج یکی از مهمترین تصمیماتی است که اغلب افراد در زندگی با آن مواجه میشوند. بسیاری از افراد تصور میکنند بعد از گذر از 7 خوان ازدواج و طی کردن مراحل مختلف به آنچه که میخواستند رسیدهاند و دیگر نیازی به تلاش بیشتر نیست. اما در واقع بعد از گذراندن مرحله ازدواج و تشکیل خانواده باید برای استحکام رابطه به طور جدی برنامهریزی کرد. رابطه زوجین مانند نهالی است که نیاز به مراقبت دارد تا ریشه آن مستحکم شده و در برابر آسیبها مقاوم بماند. مشاوره ازدواج و خانواده به زوجهای جوان کمک میکند تا مهارت ارتباط موثر را به خوبی فرابگیرند، بتوانند تعارضهای خود را به شکل موثر و صحیح مدیریت کنند و رابطه خود را از انواع آسیبها حفظ کنند.
مشاوره ازدواج و خانواده با بررسی یک سری از مسائل به افراد کمک میکند تا بتوانند در مسیر صحیح تصمیمگیری قرار بگیرند. شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که مهمترین مسائل در مشاوره قبل از ازدواج چیست و یا چه مواردی باید مورد توجه قرار بگیرد. به طور کلی در مشاوره قبل از ازدواج توجه به چند نکته ضروری است:
یکی از مهمترین مسائلی که در مشاوره قبل از ازدواج مورد بررسی قرار میگیرد میزان تناسب افراد است. برای اینکه افراد بتوانند این تناسب را تشخیص دهند و متوجه شوند تا چه اندازه با طرف مقابل تفاهم دارند ابتدا باید درک صحیحی از خود و خواستههایشان داشته باشند، یعنی از خودشناسی قوی برخوردار باشند. مهارت خودشناسی به افراد کمک میکند تا درک کنند ارزشها و اولویتهای آنها در حیطههای مختلف زندگی (مسائل اعتقادی، سیاسی، خانوادگی، اقتصادی، ویژگیهای شخصیتی و ... ) چیست و چه هدفی از زندگی دارند و با فرد مقابل تا چه اندازه تفاهم دارند.
در بسیاری از مواد صرف وجود تفاهم و علاقه کافی نیست. بلکه زوجین باید بتوانند نشانههای هشداردهنده را بشناسند و به موقع از آن اجتناب کنند. نشانههای هشداردهنده علامت خطری هستند که به ما میگویند این رابطه ممکن است دچار مشکلات جدی شود. به عنوان مثال ممکن است فردی بسیار صمیمی و اجتماعی باشد و در نگاه اول، افراد را مجذوب خود کند اما ویژگیهای لازم برای تشکیل یک زندگی مشترک را نداشته باشد مثلا فرد متعهدی نباشد یا مشکلات روانشناختی جدی و مختلکننده داشته باشد. مشاوره ازدواج و خانواده زمینهای فراهم میکند تا افراد به لحاظ وجود ویژگیهای مخرب مورد ارزیابی قرار گرفته و به زوجین کمک شود تا بهترین تصمیم را بگیرند. همچین به افراد آموزش داده میشود تا بتوانند نشانههای هشداردهنده را تشخیص دهند.
در مسیر انتخاب همسر، ممکن است بارها دچار شک و تردید شویم و مسائلی ذهن ما را مشغول کند. این دغدغهها گاهی بیش از حد مورد توجه قرار میگیرند و گاه کاملا نادیده گرفته میشوند. مشاوره ازدواج و خانواده به افراد کمک میکند تا بتوانند نگاه منطقی و صحیحی به نکات منفی موجود در یک رابطه داشته باشند و بهترین تصمیم ممکن را بگیرند.
داشتن یک زندگی خوب و با کیفیت نیازمند تلاش و آموزش است. برای بالا بردن کیفیت زندگی و حس رضایت از رابطه، باید مهارتهای مختلفی داشته باشیم. بتوانیم استرس و خشم خود را به خوبی مدیریت کنیم، هیجانهای خود را به درستی ابراز کنیم و برای افزایش صمیمیت در رابطه از روشهای موثر استفاده کنیم. مشاوره ازدواج و خانواده با آموزش مهارتهای زندگی، زوجین را توانمند ساخته و به آنها کمک میکنند زندگی شادی را تجربه کنند.
زندگی مشترک همانقدر که لحظات شیرین و دلگرم کننده دارد ممکن است گاهی سرد و دلسردکننده باشد. گاهی تعارض و اختلاف نظر رابطه افراد را دچار مشکل میکند و صمیمیت موجود در رابطه تحتتاثیر قرار میگیرد، مشاوره ازدواج و خانواده با بررسی نقاط آسیبپذیر در طرفین و آموزش مهارت حل تعارض در پیشگیری از اختلافات نقش بسیار مهمی دارد. در فرایند مشاوره ازدواج و خانواده افراد آموزش میبینند که چگونه در مورد مسائل و مشکلات خود صحبت کرده و آن را از رابطه خود متمایز کنند.
مشاوره قبل از ازدواج با برگزاری جلسات مختلف شناخت افراد را از یکدیگر افزایش میدهد. در ابتدای مشاوره قبل از ازدواج هر یک از طرفین به طور جداگانه مورد ارزیابی قرار میگیرند و مسائل فردی هرکدام از افراد توسط یک متخصص مشاوره ازدواج و خانواده بررسی میشود. در این جلسات معمولا هدف فرد از ازدواج، ارزشها، اولویتها و اهداف مهمی که از زندگی دارند ارزیابی میشود. ممکن است در این مرحله افراد با استفاده از آزمونهای روانشناختی نیز بررسی شوند. این آزمونها به شناخت ویژگیهای شخصیتی افراد کمک بسیار زیادی میکند.
بعد از انجام جلسات مشاوره فردی، جلسات گروهی و با حضور هر دو فرد برگزار میشود. در جلسات گروهی در مورد میزان تناسب افراد، مواردی که ممکن است مشکل ایجاد کند و مواردی که لازم است مورد توجه قرار گیرد یا در هر یک از طرفین اصلاح شود بارخورد داده میشود. مشاوره ازدواج و خانواده در پایان جلسات آموزشهایی را در حوزه مدیریت روابط به افراد ارائه میدهد.
مشاوره ازدواج و خانواده با استفاده از روشهای مختلفی انجام میشود. استفاده از هر روش بستگی به رویکرد درمانی مشاوره ازدواج و خانواده دارد. در ادامه رایجترین روشهای مشاوره ازدواج معرفی میشوند.
روش گاتمن، یکی از روشهای موثر در مشاوره ازدواج و خانواده است. از نگاه گاتمن ریشه مشکلات و اختلافات زناشویی نداشتن مهارت ارتباطی موثر است. بنابراین در این شیوه بر داشتن ارتباطات موثر تاکید خاصی میشود. در روش گاتمن افراد یاد میگیرند اختلافات زناشویی را به شکل صحیحی مدیریت کنند. در روند قبل از ازدواج نیز مهارت افراد در برقراری روابط صحیح مورد بررسی قرار میگیرد. در مشاوره ازدواج به سبک گاتمن الگوهای ارتباطی افراد ارزیابی میشود. این ارزیابی4جنبه مهم دارد:
دوستی و صمیمت بین طرفین چه قدر است؟
مشکلات را چگونه مدیریت میکنند؟
مثبت اندیش هستند یا خیر؟
چه قدر اهداف مشترک دارند؟
روایتدرمانی یکی از گرایشهای جدید در روانشناسی است. در فرایند روایتدرمانی افراد مشکلات خود را از طریق درگیر شدن در گفتوگوهای درمانی حل و فصل میکنند. مطالعات نشان داده است زوجهایی که توانایی بیان و کنار آمدن با روایات و داستانهای زندگی گذشته خود را داشته باشند راحتتر با اتفاقات پیشرو کنار میآیند. در مشاوره قبل از ازدواج به روش روایتدرمانی افراد به کمک متخصص مشاوره ازدواج و خانواده نکات منفی زندگی خود را مجددا بررسی کرده و یاد میگیرند نگاه جدیدی به مشکلات خود داشته باشند. این کار باعث میشود تا زندگی مشترک آنها تحتتاثیر گذشته قرار نگیرد و مشکلات قبلی به زندگی جدید تعمیم پیدا نکند.
نئو (NEO) یک پرسشنامه شخصیتی است که بر اساس یک الگوی معروف شخصیتی به نام مدل پنج عاملی(Big 5) ساخته شده است. این پنج عامل یا حیطه عبارت اند از: روان رنجوری یا عصبیت، برون گرایی، گشودگی نسبت به تجربه، موافق بودن و با وجدان بودن.
این پرسشنامه ویژگی های شخصیتی را در 5 حیطه کلی مورد بررسی قرار می دهد. شناختن این ویژگی ها به زوجین کمک می کند تا درک نسبتا خوبی از خصوصیات خود پیدا کرده و بتوانند از این شناخت در تصمیم گیری در حیطه های مهم همچون انتخاب همسر استفاده کنند. همچنین پرسشنامه نئو به افراد کمک می کند تا با توجه به ویژگی هایی که دارتد کیفیت بین فردی روابط خود را ارتقا دهتد و رضایت بیشتری از زندگی خود داشته باشند.
این تست می تواند میزان برون گرایی و درون گرایی افراد، توانایی انجام کار تیمی و مسئولیت پذیر بودن افراد را به خوبی مشخص کند.
اختلاف نظر و دلخوری هر زمانی ممکن است در زندگی پیش بیاید و یا گاهی از اوقات احساس خوبی نداشته باشیم اما چنانچه این احساسهای ناخوشایند تکرار شونده هستند، به تنهایی قادر به مدیریت آن نیستید، زندگی شما را مختل کرده است و رضایت چندانی از روابط خود ندارید و نمیتوانید به راحتی در مورد مشکلات خود صحبت کنید شاید بهتر باشد که از یک مشاور خانواده به شکل تخصصی کمک بگیرید.
روشهای مختلفی برای حل مشکلات خانوادگی وجود دارد. یکی از این شیوهها، مراجعه به متخصص مشاوره ازدواج و خانواده و استفاده از زوج درمانی است. با استفاده از زوج درمانی افراد میتوانند مسائل و مشکلات خود را در یک فضای امن، به دور از قضاوت و پیشداوری مطرح کرده و با کمک زوجدرمانگر نگاه منطقی به مشکلات خود داشته باشند. زوج درمانگر به افراد کمک میکند تا به دور از فراطگری به مسائل و مشکلات خانوادگی نگاه کرده و آنها را بزرگنمایی نکنند. افراد با استفاده از زوج درمانی، آموزش میبینند تا به شیوههای موثر مشکلات خود را مدیریت کرده و بتوانند در مورد آنها گفتوگو کنند.
مشاوره ازدواج و خانواده فواید زیادی دارد. اما برای اینکه بتوانیم استفاده موثر و مفیدی از مشاوره ازدواج و خانواده داشته باشیم باید انتخاب مناسبی داشته باشیم و با ملاکهای انتخاب یک مشاور ازدواج خوب آشنا باشیم. مشاور ازدواج شما باید تحصیلات آکادمیک در زمینه روانشناسی و مشاوره داشته باشد و در حوزه خانواده و ازدواج کار کلینیکی و بالینی انجام داده باشد. حوزههای علم روانشناسی بسیار گسترده و متعدد است مشاوری میتواند در این زمینه به شما کمک کند که به طور تخصصی در حوزه ازدواج و خانواده کار میکند. مشاوره ازدواج خوب برای شما و به جای شما تصمیم نمیگیرد و یا صرفا به شما راهکار نمیدهد بلکه به شما کمک میکند تا بهترین تصمیم و راهحل را تشخیص داده و بر مبنای بینشی که نسبت به مسائل پیدا میکنید، زندگی خود را مدیریت کنید.